Όταν η δύναμη αδυνατεί να ρίξει τα τείχη , είναι ώρα για τα πνευστά να ανοίξουν τον δρόμο.
(For the English version of this article scroll down to #2)
Λίγο πριν φυσήξει με την τρομπέτα του την άφιξη της ημέρας, συναντώ τον Άτμο στην κορυφή του λόφου πάνω από την κατασκήνωση. Μέσα από τον γεωδαιτικό θόλο που ξεχωρίζει από χιλιόμετρα στο τοπίο λόγω των πολύχρωμων υφασμάτων που τον καλύπτουν, ακούω τον Άτμο να παίζει το εγερτήριο του στρατού. «Ξεκίνησε σαν αστείο και γι’ αυτό μου άρεσε σαν ιδέα» μου λέει, καθώς δεν μπορώ να μην γελάσω ακούγοντας μέσα από έναν θόλο στα χρώματα μιας ψυχεδελικής παραλλαγής, σε ένα κέντρο διαλογισμού, τον σκοπό που έχει συνδεθεί με την καθημερινή εκκίνηση των μόχθων της στρατιωτικής ζωής.
Κανείς δεν τρέχει να πλυθεί, κανένα άγχος δεν διαχέεται στην
ατμόσφαιρα καμία φασαρία δεν έρχεται να διαταράξει την ησυχία και ευδαιμονία
της αυγής εξαιτίας μιας τρομπέτας. Ο κόσμος εξακολουθεί να κοιμάται, στην
χειρότερη περίπτωση το εγερτήριο τους αναστάτωσε αρκετά ώστε να αλλάξουν
πλευρό.
Αυτό που μου αρέσει σε στιγμές σαν κι αυτές, είναι που μπορώ
να παρατηρήσω τα στοιχεία που φτιάχνουν τον «χάρτη» ενός κόσμου να
διασταυρώνονται με αυτά του «χάρτη» ενός άλλου, στην περίπτωσή μας, αυτά που
χαρακτηρίζουν ένα πεδίο στρατού με αυτά ενός διαλογισμού. Μου αρέσει γιατί
ανοίγει μία πόρτα σε βαθύτερη και φρέσκια κατανόηση της ζωής. Και κυρίως γιατί
μπορώ να παρατηρήσω αυτά τα πράγματα που έχουν φτιαχτεί για να προκαλούν συγκεκριμένες
συμπεριφορές με αυτόματο τρόπο, παρακάμπτοντας συχνά τον κριτικό νου. Σαν και
το εγερτήριο παιγμένο από την τρομπέτα. Στο NLP είναι αυτά που
ονομάζουμε άγκυρες –anchors.
Δηλαδή, ένα σημάδι το οποίο έχει συνδεθεί με τέτοιο τρόπο με το υποσυνείδητο,
ώστε να προκαλεί αυτόματα μία συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αν χρησιμοποιήσω το
όνομα Παβλόφ για να σας δώσω ένα παράδειγμα, στην ουσία εφαρμόζω μία άγκυρα που
θα σαν κάνει να ανακαλέσετε τις απαραίτητες πληροφορίες από τον εγκέφαλό σας
για να βγάλετε νόημα από αυτά που λέω. Οι λειτουργίες αυτές εδράζονται στα
«πρωτόγονα» μέρη του εγκεφάλου μας. Η εξέλιξη για παράδειγμα μας δίδαξε να
ενεργοποιούμε το ένστικτο της φυγής-ή-μάχης μπροστά σε συγκεκριμένα σχήματα ή
συνδυασμούς χρωμάτων. Και δεν το δίδαξε στο μέρος του κριτικού νου αλλά εκεί
από όπου οι αποφάσεις μπορούν να παρθούν αυτόματα και τόσο γρήγορα ώστε να
εξασφαλισθεί η επιβίωση. Έτσι, στις εξορμήσεις μου στην φύση έχει τύχει ξαφνικά
να μπω σε κατάσταση συναγερμού και να πεταχτώ πίσω στην θέα ενός σωληνωτού
σχήματος με ρίγες. Αμέσως μετά νιώθω χαζός που έκανα έτσι μπροστά σε ένα
παιχνίδι της φύσης με τα κλαδιά και τα φύλλα αλλά δεν με χαλάει γιατί στην
σπάνια -αλλά που μου έχει συμβεί- περίπτωση που δεν ήταν φύλλα αλλά φίδι, η
αντίδρασή μου με απομακρύνει από τα δόντια του.
Η ζωή και η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη από «άγκυρες».
Πολύτιμες για να βρούμε τον δρόμο μας στον κόσμο, μπορούν να είναι όμως και «βαρίδια»
όταν συνδέονται με αυτά που θεωρούμε ανεπιθύμητες εκβάσεις των ενεργειών και
συμπεριφορών μας στην ζωή.
Αν θέλεις να καταλάβεις καλύτερα τι εννοώ, μπορείς την επόμενη φορά που
θα αντιληφθείς ότι ο τρόπος που επικοινωνείς με τον κόσμο φέρνει ανεπιθύμητα
για εσένα αποτελέσματα, να παρατηρήσεις τι συμβαίνει? Μήπως μπαίνεις σε
αυτόματη συμπεριφορά (και αντιδράς αντί να ανταποκρίνεσαι)? Φέρε σε αυτήν την
στιγμή την επίγνωσή σου, παρατηρώντας απλά χωρίς να το αξιολογείς. Τι ήταν αυτό
που πυροδότησε την αντίδραση που έχει την ανεπιθύμητη έκβαση? Τι ήταν αυτό που
θα σε έκανε να χάσεις την ψυχραιμία σου με αποτέλεσμα να χάλαγε η επικοινωνία
με το αγαπημένο πρόσωπο ή που θα σε έκανε να συρρικνώνεσαι προσπαθώντας να
διεκδικήσεις κάτι από το αφεντικό σου, με αποτέλεσμα να μην το καταφέρεις? Ένα
συγκεκριμένος τόνος φωνής ίσως? Μία εικόνα μέσα στο κεφάλι που μοιάζει να σε καταπλακώνει
ή να σου ανεβάζει την θερμοκρασία και τεντώνει τα νεύρα? Ή μήπως ερμηνεύεις
αυτόματα τις εκφράσεις του προσώπου του συνομιλητή σου ανάλογα με συγκεκριμένα
πρότυπα που ανταποκρίνονται στην δική σου αντίληψη για τον κόσμο?
Οι άνθρωποι συνέχεια προσπαθούμε να «μαντέψουμε» την
ψυχολογική διάθεση των άλλων από σημάδια όπως οι γκριμάτσες ή ο τόνος φωνής.
Είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που μας κάνει επιτυχημένους στην περιήγησή μας
στον κόσμο- όταν αυτό που «μαντεύουμε» ανταποκρίνεται σε αυτό που βιώνει ο
άλλος. Όταν η αντίδραση που πυροδότησε η μαντεία σου έφερε αρνητική έκβαση
είναι, σημαίνει ώρα να αφήσεις την κρυστάλλινη μπάλα και να αρχίσεις να
φωτίζεις με την επίγνωσή σου την άγκυρα –το κουμπί σου όπως λένε στο χωριό
μου-στον αυτόματο πιλότο που πυροδοτεί εκείνη την ανεπιθύμητη αντίδραση. Να
κάνεις τις απαραίτητες διορθώσεις ή ακόμα καλύτερα να εκπαιδεύσεις το
υποσυνείδητό σου να κάνεις τις απαραίτητες αλλαγές με την βαθιά σοφία του.
Είναι κάτι που μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας για
να αρχίσουμε να κατανοούμε τον ίδιο τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε. Είναι
το πρώτο, και ίσως το πιο σημαντικό βήμα για την αυτοβελτίωση, την προπόνηση
(οι παλιοί στο χωριό μου το λένε coaching) για να ζούμε καλύτερα. Για να γευόμαστε τους χυμούς της
παρουσίας στην στιγμή, ζώντας τα ιδανικά μας, ξετυλίγοντας το δυναμικό μας.
Πολύς κόσμος θεωρεί το NLP έχει να κάνει πολύ με το μυαλό. Αλλά και πάλι πολύς κόσμος θεωρεί ότι διαλογισμός είναι να έχεις μόνιμα ένα χαζοχαρούμενο χαμόγελο στα χείλη σου. Για εμένα στον διαλογισμό βρίσκω την πρακτική επιστήμη του ανθρώπου, μία επιστήμη όμως που παρακάμπτει τον λογικό νου.
Και το NLP ένας τρόπος για να κάνω το μυαλό εργαλείο της συνείδησης και να έχω επιλογές αντί για διλήμματα ή κολλήματα. Για να φέρω τις επιθυμητές καταστάσεις και αλλαγές στην ζωή μου. Να ζω και να αλληλοεπιδρώ με την ζωή, αντί να αντιδρώ αυτόματα σαν ρομπότ. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που πρωτοήρθα σε επαφή με το NLP σε ένα κέντρο διαλογισμού. Ούτε το ότι μιλάω για αυτό με αφορμή έναν τρομπετίστα σε ένα πολύχρωμο Dome.
Ούτε ότι όταν κατά την διάρκεια του χειμώνα, όπου τρέχω από
εδώ κι από εκεί να προλάβω όλες τις δουλειές, σε κάποιες φάσεις που πάει να με
πάρει από κάτω, συχνά ανακαλώ το Άφροζ στην σκέψη μου. Αυτόματα δημιουργείτε
μία εικόνα στο μυαλό μου, όπου με βλέπω εκεί. Βλέπω τον εαυτό μου μέσα στην
εικόνα, η οποία, όντας μεγάλη, φωτεινή και πολύχρωμη, μου δημιουργεί μία
αίσθηση επιθυμίας και πόθου να την κάνω πραγματικότητα. Αυτό αρκεί για να μου
δώσει κουράγιο να συνεχίσω. Και είναι μόνο ένα από τα πράγματα που κάνω. Έχοντας
την πεποίθηση ότι το να περάσω μερικούς μήνες σε αυτό το μέρος είναι ότι
καλύτερο μπορώ να κάνω για εμένα σε αυτήν την φάση της ζωής μου, δίνω στον
εαυτό μου ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για να κάνω αυτές τις συνδέσεις. Το νόημα εδώ
είναι ότι για να δουλέψουν οι άγκυρες χρειάζεται να συνδεθούν με την θετική
πρόθεση και την θετική πεποίθηση η οποία σας οδηγεί προς την επιθυμητή
συμπεριφορά. Από εκεί έρχεται το κίνητρο και η ουσία που θα κάνει την άγκυρα να
δουλέψει.
Έτσι δημιουργώ μέσα
στο μυαλό μου τα κατάλληλα ερεθίσματα-εικόνες, ομιλίες, αισθήσεις τα οποία με
βοηθούν να κάνω την επιθυμία μου να εκφραστεί στον πραγματικό κόσμο. Σίγουρα
έχετε κι εσείς το ίδιο ή κάτι παρόμοιο είτε το συνειδητοποιείτε είτε όχι. Η
ερώτηση είναι αν υπάρχουν κάποιοι τομείς της ζωής σας που προτιμάτε να έχετε
συνειδητή επιλογή πάνω σε αυτά τα πράγματα.
Έχουμε έναν περιορισμένο συνειδητό νου, ζευγαρωμένο με έναν
απεριόριστο υποσυνείδητο νου. Συγχρόνως, όλη μας η εμπειρία για τον κόσμο εκεί
έξω δημιουργείται στον εγκέφαλό μας. Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει κόσμος εκεί έξω
ή αν είναι όλο δημιούργημα του μυαλού μας. Γνωρίζουμε όμως- και στο NLP είναι
βασική αρχή- ότι αυτό που συμβαίνει στο μυαλό μας δεν κολλάει απαραίτητα με
αυτά που άλλοι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ή με αυτό που ονομάζουμε «πραγματικότητα».
Όταν όμως στην ζωή μας εμφανίζονται ερεθίσματα τα οποία με κάποιο τρόπο έχουμε
συνδέσει ώστε να πυροδοτούν συγκεκριμένες συμπεριφορές, οι οποίες προφανώς
είχαν μία χρησιμότητα όταν εγκαταστάθηκαν αλλά πλέον τις θεωρούμε ανεπιθύμητες,
εκεί είναι που χρειάζεται να παρέμβουμε για να αλλάξουμε αυτές τις συνδέσεις.
Κάποια από τα συναρπαστικότερα παραδείγματα
αγκυρών βρίσκονται σε καθημερινές, τετριμμένες εκφράσεις τις καθημερινότητας.
Εδώ στην Ελλάδα όταν θέλουμε να εμψυχώσουμε, εξάψουμε τους γύρω μας σχετικά με
την απόφαση να πραγματοποιήσουμε ένα νέο σχέδιο συχνά θα χρησιμοποιήσουμε την
φράση «Βίρα τις άγκυρες». Για κάποιον που δεν έχει δει θάλασσα στην ζωή του, η
έκφραση μπορεί να μην βγάζει νόημα. Μέσα όμως στο πλαίσιο ενός πολιτισμού που
προήλθε από ένα έθνος θαλασσοπόρων, εκφράσεις σαν κι αυτή συνδέουν και
ενεργοποιούν το «πολιτισμικό γονιδίωμα» ευθέως εκμαιεύοντας συναισθήματα χαράς,
διέγερσης, ανυπομονησίας για την υπέροχη περιπέτεια που ανοίγεται μπροστά. Από
όλα αυτά τα παραδείγματα που χρησιμοποιώ, το συμπέρασμα πιστεύω ότι είναι πως
το να δουλεύουμε με τις άγκυρες δεν έχει να κάνει με το να μάθουμε κάτι νέο,
παρά με το να μάθουμε να χρησιμοποιούμαι συνειδητά τα εργαλεία που, αυτόματα,
ήδη χρησιμοποιούμε.
Οι τελετουργίες είναι άγκυρες. Ο στρατός, η θρησκεία βρίθουν
από τέτοιες. Οι στολές είναι πολύ δυνατές άγκυρες στο να προκαλέσουν
συγκεκριμένες διαθέσεις και συμπεριφορές, τόσο για αυτούς που τις φορούν όσο
και για αυτούς που έρχονται σε επαφή μαζί τους. Βλέπουμε συχνά αθλητές να
επαναλαμβάνουν κάθε φορά, πριν ξεκινήσουν να αγωνίζονται, μία συγκεκριμένη
κίνηση ή κάτι παρόμοιο. Λέμε ότι είναι το γούρι του για καλή τύχη, όμως δεν
είναι τυχαίο, ουσιαστικά είναι μία «τελετουργία» που ως άγκυρα βάζει τον αθλητή
μέσα στην επιθυμητή ψυχολογική κατάσταση για να έχει την υψηλότερη απόδοση.
Βλέπουμε τόσο πολύ τέτοια πράγματα να γίνονται μπροστά στα μάτια μας που δεν
τους δίνουμε πια την απαραίτητη προσοχή. Αυτά τα απλά εργαλεία όμως μπορούν να
κάνουν την διαφορά. Πως μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας? Ένα
παράδειγμα το έχεις δει πολλές φορές σε ταινίες. Ο ήρωάς μας βρίσκεται στο
κατώφλι μιας κορυφαίας δοκιμασίας. Τον βλέπουμε μπροστά σε έναν καθρέπτη να
μιλάει στον εαυτό του. Καθώς απευθύνεται στο είδωλό του η σκηνή όλο και ανεβάζει
το συναίσθημα προς την κορύφωση που θα τον βγάλει εκεί έξω να φέρει εις πέρας
τον άθλο του. Όσο άβολο και αν σου φανεί αρχικά αυτή η τεχνική, το να μιλάς
στον εαυτό σου στον καθρέπτη ή απλά να του μιλάς κατά την διάρκεια της ημέρας,
πρόκειται αποδεδειγμένα για έναν τρόπο να βάλεις το μυαλό σου σε εστίαση, να το
καθαρίζεις από άχρηστες σκέψεις και να το κάνεις να σε υπηρετεί καλύτερα.
Θυμήσου μόνο ότι, όπως με τον ήρωά μας στην ταινία, η ουσία βρίσκεται στο
συναίσθημα, στην ψυχολογική διάθεση στην οποία θέλεις να μπεις. Οι ίδιες οι
άγκυρες, το να κοιτάς τον εαυτό σου στα μάτια ή να ακούς την φωνή σου ή
οποιαδήποτε άλλη χρησιμοποιήσεις, δεν είναι ο σκοπός αλλά το μέσο που θα σε
φέρει στην επιθυμητή ψυχολογική κατάσταση η οποία είναι η κατάλληλη για να
καταφέρεις οτιδήποτε έχεις να κάνεις. Η λογική από μόνη της δεν μπορεί να φέρει
τις καταστάσεις και αλλαγές που θέλεις, παρά μόνο όταν έρθει σε επικοινωνία και
συμφωνία με το υποσυνείδητο και αυτό έχει να κάνει με τα συναισθήματα και το
σώμα.
Προχθές, άκουσα μια φωνή από μία διαφήμιση να λέει «όταν
ακούτε το όνομα (η εταιρεία) σκέφτεστε (την ποιότητα που επιθυμεί ο διαφημιστής).
Δηλαδή αυτή η τύπισσα μόλις προσπάθησε να εμφυτεύσει μία άγκυρα, ώστε όταν
βρεθώ μπροστά στο προϊόν να πυροδοτηθούν τα ερεθίσματα που θα με κάνουν να
νιώσω την παρόρμηση να το αγοράσω? Πιστεύω πως όσο πιο σφαιρική, βαθιά
κατανόηση του ανθρώπου και του εγκεφάλου μας αποκτάμε, τόσο πιο πολύ φέρνουμε
στην συνείδηση μας τις επιλογές ενός αξιοπρεπούς ανθρώπινου όντως. Επιθυμούμε
να είμαστε έρμαιο του κάθε διαφημιστή ή πολιτικού ή οποιουδήποτε για να μας
φέρετε σαν σκυλάκι του Παβλόφ ή προτιμάμε να έχουμε την δυνατότητα να
χρησιμοποιούμε οι ίδιοι τις δυνατότητες του εγκεφάλου μας προς όφελος και με
επιλογή μας?
Όταν μαθαίνεις ότι μπορούμε να μπούμε σε μία συγκεκριμένη
ψυχολογική διάθεση όταν το επιλέξουμε, αρκεί να έχουμε φροντίσει να
εγκαταστήσουμε μία άγκυρα που θα μας πάει εκεί, δεν είναι κάτι στο οποίο θέλεις
να έχεις συνειδητή επιλογή? Για παράδειγμα, αν θέλω να έχω το εφόδιο της αυτοπεποίθησης
σε κάτι το οποίο πρόκειται να κάνω στο μέλλον, προπονώ το εαυτό μου στο να
μπορώ να πυροδοτήσω την κατάσταση της αυτοπεποίθησης. Αυτό μπορώ να το κάνω
φέρνοντας στο μυαλό μου την ενθύμηση μίας εμπειρίας στην οποία βρισκόμουνα σε
κατάσταση αυτοπεποίθησης. Φέρνω στο μυαλό μου εικόνες, ήχους, αισθήσεις που
προκαλούν αυτό το συναίσθημα μέσα μου. Στην συνέχεια, καθώς νιώθω στο σώμα μου την
αυτοπεποίθηση να χτίζεται και να κορυφώνεται, δημιουργώ ένα αισθητηριακό
ερέθισμα με το οποίο θα συνδέσω το εν λόγω συναίσθημα. Μπορώ π.χ. να πιέσω με
τον δείκτη και μέσο του δεξιού χεριού στο μέσο του αριστερού μου μπράτσου.
Φροντίζω να ασκήσω την πίεση με τα δάχτυλά μου για όσο νιώθω ότι το επιθυμητό συναίσθημα
αυξάνεται και έως ότου κορυφωθεί. Με αυτόν τον τρόπο φροντίζω ώστε να
καταγραφεί μέσα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Αντί για την πίεση με τα
δάχτυλα μπορώ να κάνω μία μικρή τελετουργία ή να φέρω στην οθόνη του μυαλού μου
το αγαπημένο μου χρώμα ή να βάλω να παίξει μία συγκεκριμένη μουσική. Οτιδήποτε
μου φαίνεται πως μπορεί να με εξυπηρετήσει καλύτερα στην συγκεκριμένη
περίπτωση.
Σε ένα άρθρο σαν κι αυτό δεν μπορώ να μπω σε πολλές
λεπτομέρειες και να αναλύσω τεχνικές. Πιστεύω πάντως ότι κατάφερα να σου δώσω
να καταλάβεις κάποια βασικά πράγματα για το πώς λειτουργούν οι άγκυρες και
κάποιες ιδέες για το πώς μπορείς να τα εφαρμόσεις στην ζωή σου. Κλείνω αυτό το
άρθρο με την ιδέα που έχω για δύο πολύ ισχυρές άγκυρες. Η μία είναι η αγκαλιά.
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πως μία αγκαλιά είκοσι δευτερολέπτων μπορεί να
προκαλέσει έκκριση της ντοπαμίνης και των άλλων αποκαλούμενων ορμονών της
ευτυχίας. Πιστεύω πως αυτό συνδέεται με την εποχή που νιώθαμε ασφαλείς μέσα
στην αγκαλιά της μάνας μας, όπως και να έχει πάντως εκμεταλλευτείτε τις γιορτές
που έρχονται για να συνδέσετε τον εαυτό σας με αγκαλιές στην ευτυχία. Η δεύτερη
ιδέα, πως η ισχυρότερη άγκυρα είναι η αναπνοή και η αμεσότητα που έχει για να
μας συνδέει με το σώμα μας και την παρούσα στιγμή όταν την χρησιμοποιούμε
συνειδητά. Ελπίζω λοιπόν να βρήκες ενδιαφέρον και διαφωτιστικό αυτό το άρθρο. Αν
ναι, μοιράσου το και εγγράψου στο ιστολόγιο για να λαμβάνεις ενημερώσεις. Το
πιο σημαντικό από όλα, χρησιμοποίησε ότι μαθαίνεις για να φέρνεις φως στον
εαυτό σου και στον κόσμο.
Παραπομπές:
Για τον Γαιοδετικό θόλο: Facebook- Dome Kabisia
https://youtu.be/J66jxZj5oFE
Atmo: http://www.atmomusic.com/
Osho Afroz: oshoafroz.com
(For the English version of this article scroll down to #2)
