Δεν είναι λίγες οι φορές που ταξιδεύοντας στην αγκαλιά του, το Αιγαίο μπορεί να αλλάξει εκατοντάδες χρώματα, υφές και διαθέσεις, φτάνοντας στην μενεξεδένια δύση να αντικατοπτρίζεται στην λεία ασημένια επιφάνεια στην μία μπάντα του πλοίου και τον ηλεκτρισμένα μπλε ουρανό να ανυψώνει το κέρας της σελήνης στην άλλη.
Δεν είναι λίγες οι φορές που, παρακολουθώντας αυτόν τον βράχο να ξεπροβάλει μέσα από το πλάτος σαν να πηδάει από τα βάθη, να αφήνει τις καμπύλες του στο πέλαγος σαν να είναι έτοιμο να βουτήξει, είμαι σίγουρος ότι βλέπω ένα μέρος του φτερού του Ικάρου να λιάζεται και μπορώ να φανταστώ το υπόλοιπο των φτερών και του σώματος του να φτάνουν ως την σκοτεινή άβυσσο.
Όσες φορές κι αν δω αυτό το θέαμα δεν νομίζω να το συνηθίσω. Κάθε φορά όρθιος στην κουπαστή του πλοίου την ώρα που προσεγγίζει το νησί, σε αυτόν τον χρόνο που γλιστράει μετέωρα ανάμεσα στο άγγιγμα θάλασσας και στεριάς, θα νιώθω θαυμασμό και την κατάλληλη ευκαιρία για στοχασμό. Σε αυτά τα νησιά όπου η προσέγγιση μπορεί να αγγίξει το δέος, η Ικαρία ίπταται στις κορυφαίες θέσεις.
Εδώ και τρεις δεκαετίες που είμαι τυχερός να έρχομαι στο νησί, υπάρχουν περίοδοι στις οποίες έρχομαι συχνά και άλλες καθόλου. Τα τελευταία τρία χρόνια που άρχισα να το επισκέπτομαι πάλι, συνειδητοποίησα ότι αυτές οι μεγάλες περίοδοι απουσίας, βοηθούν να δω πιο καθαρά τις αλλαγές. Αυτό το άρθρο αναφέρεται στην πιο πρόσφατη φορά στα τέλη Οκτώβρη του ’16, όπου άρχισα να ξεχωρίζω κάποια σημάδια που έχουν να κάνουν με την αλλαγή του κλίματος.
Αφήνω πίσω μου το λιμάνι του Εύδηλου και οδηγώ προς τις Ράχες. Ο ουρανός είναι καθαρός και γαλανός, το νησί μοιάζει να επιπλέει σε λάδι και αν οι παραλίες τις οποίες περνάω είχαν κόσμο θα μπορούσα να πιστέψω ότι είμαι στις αρχές του Σεπτέμβρη. Στο σπίτι στις Ράχες, αυτήν την βουνίσια φωλιά που επιβλέπει το τοπίο χωρίς να φαίνεται η ίδια, ένα από τα πρώτα που ακούω από τον Γιώργο και την Αθηνά είναι πως έχει να βρέξει για 9 μήνες! Έχει υπάρξει άλλη τέτοια περίοδος για το νησί, όσο μπορεί κάποιο μυαλό ή γραπτό να θυμάται? Ακόμα και ναι να είναι η απάντηση, για όλους εδώ το ζήτημα είναι στο επίπεδο του δεν ξανάγινε.
Δεν ήταν ιδέα μου λοιπόν που κοιτώντας τα δάση από τα οποία περνούσα και τα οποία έχω συνηθίσει να ακτινοβολούν πράσινο λες και είναι ραδιενεργά. έμοιαζε σαν αυτό το πράσινο να έχει μια πιο ξερή ποιότητα από αυτήν που ξέρω, σαν να διψάει. Για πάνω από δύο εβδομάδες παρακολουθούσα τα σύννεφα από τον πύργο του σπιτιού στο οποίο έμενα, και άλλες φορές προσπερνούν αδιάφορα, άλλες μοιάζουν να παλεύουν να καβαλήσουν την ράχη που διανέμει την Ικαρία μεταξύ βορά και νότου, λες και η άσκηση που θα κάνουν για να περάσουν στην άλλη πλευρά θα τα κάνει να στάξουν τον πολύτιμο ιδρώτα τους. Ούτε στάλα όμως.
Ο πύργος τον οποίο ανέφερα, πρόκειται για ένα δώμα πάνω από το παραδοσιακό Ικαριώτικο σπίτι. Ένα ιδιαίτερο του νησιού παραδοσιακό χαρακτηριστικό, αρκετά πιο ταπεινό στην όψη από ότι το όνομα παραπέμπει αλλά πολύ μεγαλοπρεπές και παραμυθένιο μέσα στο τοπίο το οποίο αγκαλιάζει η θωριά του. Όσο για τις Ράχες, είναι μία ομάδα χωριών που αναγκάστηκε να εξημερώσει τα άγρια βουνά πάνω από τον ναό της Ταυροπόλου Άρτεμης, σε εκείνη την ιστορική περίοδο-μεσαίωνας- όπου οι θάλασσες έγιναν επικίνδυνες και οι άνθρωποι εγκατέλειπαν τις ακτές σκιαγμένοι από την πειρατεία.
Ακόμα και σήμερα, από την βεράντα του πύργου απ’ όπου ανοίγεται η κοιλάδα του Χάρακα ποταμού, τα χωριά των Ραχών δεν αποκαλύπτουν παρά μόνο υπαινίσσονται την παρουσία τους μέσα από τα πυκνά «Αλπικά» δάση και τα δημιουργικά παιχνίδια των πλαγιών με τις ραχούλες. Έτσι όπως προσπαθώ να τα ξεχωρίσω με την ματιά μου σαν φρούτα μέσα από το δέντρο, σκέφτομαι πως τα έφερε εδώ μία κοσμοϊστορική αλλαγή, όσο κοσμοϊστορικό μπορεί να είναι το γεγονός ότι το «κλίμα» τότε στις ακτές δεν εγγυόνταν σε καμία περίπτωση την μακροημέρευση. Και αναρωτιέμαι αν η αλλαγή που συμβαίνει αυτήν την στιγμή στον πλανήτη θα έχει κάποια επίδραση σε αυτήν την βουνίσια και την θαλασσινή κοινωνία, και με ποιον τρόπο.
Η φίλη μου η Αθηνά δεν έχει πολύ χρόνο για να με δει, πόσο μάλλον για να σκεφτεί για το κλίμα. Με το μαλλί της μέχρι τους ώμους, για να μην χρειάζεται πολύ περιποίηση, πρόσωπο με Ελληνικά εξωτική ομορφιά που στάζει αγάπη για την ζωή, σώμα από την μήτρα των αρχαίων κυκλαδικών ειδωλίων και ηλικία την οποία δεν γνωρίζω ακριβώς και θα έπεφτα σίγουρα έξω αν δεν γνώριζα πως είναι γιαγιά, άρα κάπου εκεί στα 60. Η μέρα της ξεκινάει αξημέρωτα με στιγμιαίο καφέ και πέταγμα στα ζώα της, τις κότες, τα κουνέλια, τις κατσίκες. Όταν βρίσκομαι εδώ, συνήθως ανεβαίνω εγώ στην μουριά να της κόψω φύλλα. Από αυτά τα φύλλα οι κατσίκες θα βγάλουν το γάλα με το οποίο θα φτιάξει την υπέροχη καθούρα της μόλις ανέβει πίσω στο σπίτι. Αφού κρεμάσει τον σάκο με το γάλα που θα γίνει το κρεμώδες τυρί της, θα φροντίσει τα τρία εγγόνια της, όσο οι κόρες της είναι στην εργασία τους. Το μεγάλωμα παιδιών είναι κάτι το οποίο η Αθηνά κάνει από μικρό παιδί η ίδια.
Όταν μου διηγήθηκε την παιδική της ηλικία με πήγε στην εποχή που δεν υπήρχαν πράγματα που τώρα παίρνουμε σαν δεδομένα, όπως ηλεκτρικό, δρόμοι και αυτοκίνητα. Χρειαζόσουν γερά πόδια για να την βγάλεις και οι οικογένειες τότε ζούσαν σχεδόν αποκλειστικά από αυτά που καλλιεργούσαν. Αλλά ούτε αυτό ήταν αρκετό για την οικογένειά της, η οποία αναγκάστηκε να την στείλει να δουλέψει ως νταντά σε μια άλλη οικογένεια του νησιού. Αυτό έγινε η δουλειά της, μέχρι που παντρεύτηκε, για να μεγαλώσει δύο κόρες και τώρα τρία υπέροχα εγγόνια. Στους καλοκαιρινούς μήνες εργάζεται ως μαγείρισσά στο εστιατόριο της Θέας στον Να, δίνοντας την χαρά σε πολλούς ξένους -οι οποίοι δεν σταματούν να ξανάρχονται- να συνδέσουν την Ελλάδα με μερικές από τις κορυφαίες γαστρονομικές εμπειρίες της ζωής τους. Πόσο τυχερός λοιπόν δικαιούμαι να αισθάνομαι που μπορώ να έχω ιδιωτικά τέτοιες εμπειρίες μαζί με το ποτήρι κρασί της και την ίδια και την Ικαριώτικη παρέα, το βράδυ στο σπίτι να παίζουν σκάκι, να συζητάνε, να βάζουν φαγητό και ποτό στο τραπέζι, να βλέπουνε σήριαλ σε μία ογκώδη τηλεόραση που είναι περιτριγυρισμένης από μία χρονοκάψουλα γεμάτη με φωτογραφίες και αντικείμενα από την εποχή που ο Γιώργος ανέπνεε τις μηχανές στα αμπάρια έως σήμερα που για ένα καλό μέρος της ημέρας χρειάζεται μηχάνημα για να υποστηρίξει την αναπνοή του.
Δεν ρώτησα την Αθηνά να μου μιλήσει διεξοδικά για το τι νιώθει για το κλίμα αλλά δεν ήταν και ο σκοπός για τον οποίο πήγα στο νησί. Το γεγονός ότι αποφάσισα να γράψω για αυτό το θέμα, ίσως να λέει κάτι για το πόσο έντονα ένιωσα κάποια πράγματα σχετικά με αυτό. ΄Όμως ίσως κάπου εδώ να αναρωτιέστε τι σχέση έχει η Αθηνά και οι υπόλοιπη ευρύτερη Ικαριώτικη οικογένεια όταν μιλάω για το κλίμα. Η αλήθεια είναι πως εκτός από παρατηρητής, είμαι και συμμετέχων, όχι επειδή το λέει η κβαντική φυσική αλλά επειδή το αγαπώ. Δεν μπορώ και δεν θέλω να δω το κλίμα ξέχωρα από τους ανθρώπους. Μέρος του κλίματος είναι και οι άνθρωποι, των ανθρώπων μέρος το κλίμα. Και ίσως μέρος του τι μας έφερε ως εδώ αναφορικά με το κλίμα να είναι και το πως φερόμαστε στους ανθρώπους-εκτός από το πως φερόμαστε στην γη. Όταν γράφω την λέξη οικογένεια, αναφερόμενος στους Ικαριώτες φίλους, δεν το κάνω τυχαία. Οι Ικαριώτες έχουν το άνοιγμα να σε κάνουν να νιώσεις οικογένεια. Και πιστεύω πως σε αυτό το νησί, κρύβονται πολλά φυσικά “μυστικά”, όχι μόνο για την μακροζωία -όπως έχει γίνει διάσημο το νησί τα τελευταία χρόνια- αλλά και γενικότερα, για την συνύπαρξη μεταξύ μας και με τον πλανήτη.
www.ikariarealestate.gr
https://www.youtube.com/watch?v=vE01Zde64y8
Τέλος 1ου μέρους....
